بسياري از دانشمندان ومورخان از دين زرتشت به عنوان نخستين ديني كه به حفظ محيط زيست توجه كرده است، ياد مي*كنند؛ به طوري كه وسواس ايرانيان باستان در پاك نگه*داشتن آب، خاك وآتش همواره زبانزد جهانيان بوده است. هرودوت وگزنفون درباره آن مي*نويسند: ايرانيان هيچ چيز آلوده وكثيفي رادر آب نمي*ريزند ودر پاك نگه*داشتن خاك و زمين مراقبت مي*كنند.
دكتر فرهنگ مهر در كتاب فلسفه زرتشت به شش فرشته بزرگ اهورامزدا در گات*ها اشاره مي*كند كه به صورت گروهي «امشاسپانتا» نام دارد وفرشته*هاي پاسداران محيط زيست وآدميان نام گرفته*اند وهريك پشتيبان يكي از عناصر و يا موجودات طبيعي و حمایتگر چيزهاي متعلق به آدمي شده*اند.
نخستين فرشته وهومن يا بهمن فرشته پاسدار جانوران و نگهدارنده تندرستی انديشه در آدميان است. اشا پاسدار آتش, خشترا پاسدار فلز، ارميتي يا اسفند پاسدار زمين، هاروتات يا خرداد پاسدار آب وامرتات يا مرداد پاسدار گياهان نام گرفته*اند.
ايرانيان همه ساله به مناسبت همزماني روز بهمن در ماه بهمن جشني به نام بهمنگان يا بهمنجه برپا مي*كردند و از آنجا كه معتقد بودند فروزه پاك و جاويد بهمن در جهان مادي موكل جانوران است در اين جشن بيش از هرجشن وآئين ديگري به رعايت حقوق جانوران و پرهيز از كشتن آنها توجه نشان مي*دادند.
اگر چه برخي از آداب ورسوم اين جشن زيبا از يادرفته و به ما نرسيده، ولي خوشبختانه بخش عمده*اي از اين مراسم به واسطه آثار نوشته شده تاريخ*نگاران و نويسندگان دوره اسلامي همچون ابوريحان بيروني، اسدي توسي، فرخي و منوچهري در گذر زمان از يادنرفته است. چنان كه از اين آثار برمي*آيد، اين جشن تا پيش از حمله ویرانگر مغول درايران به صورتي فراگير موسوم بوده وآداب وتشريفات آن رواج همگانی داشته و حتي پس از آن دوران نيز به صورت پراكنده برگزار مي*شده است.
__________________
البته ما به کسی در این دنیا درس نمی دهیم، اما خودمان هم حاضر نیستیم از شما "چشم آبی ها"، تنها بخاطر این که چشمهای خود ما "سیاه" است، درس بگیریم!
م.پ/پاسخ به تاریخ/۱۳۵۹
|